Ile zarabia właściciel kantoru i jak go założyć?

Branża kantorowa w Polsce to jeden z kluczowych segmentów rynku usług finansowych, silnie związany z tradycją i nowoczesnością. Działalność kantorowa polega na kupnie, sprzedaży oraz pośrednictwie w wymianie wartości dewizowych – jest ściśle regulowana i określona przepisami prawa. Oferując dochody od kilku do kilkunastu tysięcy złotych miesięcznie, branża przyciąga inwestorów zainteresowanych stabilnym źródłem zarobku. Podstawą zysku właścicieli kantorów jest marża kursowa, która wynosi od 0,5% do 2% obrotów. Dzienny obrót rzędu 50 000–150 000 zł przekłada się na średni dzienny zysk brutto na poziomie 500–3 000 zł. Do rozpoczęcia działalności konieczny jest kapitał początkowy – minimum 100 000 zł – oraz spełnienie wymogów prawnych, organizacyjnych i technologicznych. Obecnie kantory stają przed wyzwaniami rozwoju technologii płatniczych i zmian w zachowaniach konsumenckich, co wymaga od przedsiębiorców elastyczności i otwartości na innowacje.

Potencjał zarobkowy właścicieli kantorów wymiany walut

Struktura przychodów w działalności kantorowej

Główne źródła dochodów kantorów to:

• marża kursowa stanowiąca różnicę między kursem kupna a sprzedaży walut,
• prowizje za niestandardowe lub większe transakcje (10–50 zł),
• dodatkowe usługi, takie jak sprzedaż czeków podróżnych czy wymiana monet kolekcjonerskich.

Kantory zarabiają na różnicy kursowej. Cała kwota ze sprzedaży waluty to przychód, natomiast koszty stanowi wartość zakupu waluty obcej.

Szacowane miesięczne dochody

Zysk zależy głównie od skali obrotów i lokalizacji punktu:

• przy dziennym obrocie 100 000 zł i marży 1% – około 1 000 zł dziennie,
• zysk przed kosztami miesięcznie: 20 000–25 000 zł,
• zysk netto dla właściciela po odjęciu kosztów: od 5 000 zł do 15 000 zł.

Według opinii ekspertów, prowadzenie kantoru będzie opłacalne przez co najmniej 5 lat, po czym warto rozważyć dywersyfikację usług.

Wpływ lokalizacji na rentowność działalności

Lokalizacja kantoru jest kluczowa dla rentowności. Najwyższe dochody mają:

• kantory w centrach miast,
• placówki przy dworcach i ciągach komunikacyjnych,
• punkty przygraniczne obsługujące mieszkańców sąsiednich państw.

Kantory w popularnych miastach turystycznych odczuły poważny spadek obrotów podczas pandemii COVID-19, szczególnie przez brak turystów zagranicznych.

Wymogi prawne i proces rejestracji działalności kantorowej

Podstawowe wymogi materialne

Aby prowadzić kantor, konieczne jest:

• brak prawomocnego skazania za przestępstwa skarbowe lub w celu osiągnięcia korzyści majątkowej,
• uzyskanie zaświadczenia o niekaralności przez właściciela i wszystkich pracowników,
• co roku aktualizacja zaświadczenia o niekaralności.

Rejestracja w Narodowym Banku Polskim

Procedura rejestracji obejmuje następujące kroki:

1. przygotowanie wniosku do NBP z danymi firmy, NIP, adresem i zakresem działalności;
2. załączenie oświadczenia o niekaralności i wymaganych kwalifikacji;
3. uiszczenie opłaty rejestracyjnej – 1087 zł;
4. Prezes NBP ma 7 dni na dokonanie wpisu do rejestru kantorów.

Po 14 dniach od złożenia wniosku bez odpowiedzi można rozpocząć działalność, zaś w ciągu 7 dni od jej podjęcia należy zawiadomić NBP.

Obowiązki według ustawy AML

Właściciele kantorów muszą realizować obowiązki wynikające z ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy (AML):

• identyfikacja i weryfikacja klienta,
• stosowanie środków bezpieczeństwa finansowego,
• raportowanie podejrzanych transakcji do GIIF,
• ukończenie kursu z zakresu AML potwierdzonego certyfikatem.

Niedopełnienie obowiązków informacyjnych grozi karami administracyjnymi, co potwierdzają wyroki wobec współczesnych kantorów.

Wymagane kwalifikacje i szkolenia

Obligatoryjne kursy i szkolenia

Właściciele i pracownicy muszą posiadać fachowe kwalifikacje:

• ukończony kurs kasjera walutowego (24 godziny wykładów i ćwiczeń, ceny od 280 do 1 050 zł),
• kurs z zakresu przeciwdziałania praniu brudnych pieniędzy (AML),
• aktualne świadectwo potwierdzające kwalifikacje.

Kurs kasjera walutowego oraz szkolenie AML są obowiązkowe dla wszystkich osób pracujących w kantorze.

Alternatywy dla kursów

Osoby z doświadczeniem bankowym (co najmniej rok pracy w transakcjach walutowych):

• nie muszą kończyć kursu kasjerskiego,
• muszą udokumentować doświadczenie odpowiednim świadectwem,
• są zobowiązane do ukończenia kursu AML i złożenia oświadczenia o znajomości przepisów.

Znajomość aktualnych przepisów prawa dewizowego musi być udokumentowana nawet przez osoby doświadczone w bankowości.

Wyposażenie i wymagania lokalowe

Minimalne standardy lokalu

Lokal musi spełniać konkretne warunki:

• minimum 5 m² powierzchni użytkowej,
• widoczne oznaczenie „kantor” wraz z adresem i godzinami pracy,
• tablica informacyjna z kursami walut i informacjami o wartościach transakcji (do 20 000 euro na umowę).

Informacja o wydawaniu dowodów kupna i sprzedaży oraz limicie pojedynczej transakcji musi być również dobrze widoczna w lokalu.

Techniczne wyposażenie i zabezpieczenia

Do obowiązkowego wyposażenia należą:

• komputer z oprogramowaniem kantorowym, dostępem do internetu i kasą fiskalną,
• liczarka i tester autentyczności banknotów,
• biurko, szafka, krzesło, sejf, szyby kuloodporne, drzwi antywłamaniowe, interkom i szuflada na gotówkę.

Podstawowe wyposażenie kosztuje minimum 16 000 zł; systemy alarmowe, monitoring i ochrona zwiększają koszt początkowy o około 10 000 zł.

Oprogramowanie kantorowe

Nowoczesny kantor musi korzystać z odpowiedniego programu, np. KANTOR-LOGIC. Wymagane funkcje oprogramowania:

• bieżąca ewidencja operacji,
• automatyczne generowanie dowodów transakcji,
• raportowanie do organów nadzorczych,
• łatwa obsługa i aktualizacja kursów online.

Właściwe oprogramowanie znacząco podnosi efektywność i bezpieczeństwo prowadzenia kantoru oraz usprawnia rozliczenia podatkowe.

Koszty założenia i prowadzenia kantoru wymiany walut

Inwestycje początkowe

Główne składowe kosztów startowych prezentuje tabela:

Bez odpowiedniego zapasu walut i pełnego wyposażenia nie jest możliwe prawidłowe funkcjonowanie kantoru, szczególnie w okresach wzmożonego popytu.

Miesięczne koszty prowadzenia

Regularne koszty operacyjne obejmują:

• czynsz za lokal (kilkaset – kilka tysięcy zł w zależności od lokalizacji),
• media (do 500 zł miesięcznie),
• wynagrodzenia i składki ZUS,
• usługi księgowe (od kilkuset do ponad 1 000 zł),
• ubezpieczenie lokalu, gotówki i wyposażenia (kilkaset – kilka tys. zł rocznie),
• utrzymanie systemów bezpieczeństwa (100–500 zł miesięcznie),
• koszty konserwacji i wymiany sprzętu.

Każdy z kosztów musi być uwzględniony przy kalkulacji rentowności kantoru.

Formy prawne prowadzenia działalności kantorowej

Możliwe formy organizacyjno-prawne

Kantor można prowadzić w różnych strukturach prawnych:

• jednoosobowa działalność gospodarcza (JDG),
• spółka cywilna,
• spółki osobowe: jawna, komandytowa,
• spółki kapitałowe: z ograniczoną odpowiedzialnością, akcyjna.

Działalność kantorowa wyklucza możliwość prowadzenia jej w formie spółki partnerskiej.

Cechy jednoosobowej działalności gospodarczej

• pełna kontrola nad biznesem i niskie koszty administracyjne,
• brak możliwości opodatkowania ryczałtem – obowiązuje skala podatkowa albo podatek liniowy,
• odpowiedzialność osobista właściciela za zobowiązania finansowe.

Podatek dochodowy z tytułu działalności kantorowej musi być opłacany na zasadach ogólnych.

Spółki osobowe i kapitałowe

• większa elastyczność i możliwość rozwoju sieci kantorów,
• optymalizacja podatkowa w przypadku wyższych obrotów,
• w spółkach kapitałowych – ograniczenie odpowiedzialności udziałowców oraz możliwość łatwiejszego pozyskiwania kapitału.

Spółki kapitałowe są atrakcyjne, gdy rozważasz rozwój kantorów internetowych lub sieci stacjonarnych.

Procedury rejestracyjne

Każda forma działalności wymaga zgłoszenia w odpowiednim rejestrze:

• JDG i spółki cywilne – CEIDG,
• spółki prawa handlowego – KRS.

Należy także zgłosić odpowiedni kod PKD: 66.12Z (działalność maklerska związana z rynkiem papierów wartościowych i towarów giełdowych).

Obowiązki operacyjne

Prowadzenie ewidencji i dokumentacji

Właściciel jest zobowiązany do:

• bieżącego ewidencjonowania wszystkich operacji (kwota, dane klienta, kurs wymiany, data i godzina),
• wystawiania dowodów kupna/sprzedaży dla każdej transakcji,
• organizacji systemu ewidencji umożliwiającego szybkie udostępnienie danych podczas kontroli.

Pełna i rzetelna ewidencja jest niezbędna zarówno do celów podatkowych, jak i w razie kontroli organów nadzoru.

Zapewnienie ciągłości usług

Właściciel kantoru odpowiada za:

• stałą gotowość do realizacji wymiany walut w godzinach pracy,
• utrzymanie rezerw gotówkowych w najpopularniejszych walutach,
• regularną aktualizację kursów oraz zgodność zabezpieczeń i procedur.

Brak płynności gotówkowej lub niespełnienie warunków bezpieczeństwa skutkuje zagrożeniem stabilności kantoru.

Obowiązki informacyjne i transparentności

• oznakowanie lokalu – wyraźnie widoczna nazwa „kantor”, godziny pracy, adres,
• tablica z aktualnym wykazem kupowanych i sprzedawanych walut,
• ekspozycja komunikatów NBP i limitów transakcji.

Brak wymaganych informacji może prowadzić do kar administracyjnych i utrudniać obsługę klientów.

Obowiązki sprawozdawcze

• zgłaszanie zmian statusu działalności (rozpoczęcie, zawieszenie, zaprzestanie) w ciągu 7 dni do Prezesa NBP,
• przygotowanie się na kontrole NBP lub innych uprawnionych organów,
• udostępnianie żądanej dokumentacji oraz systematyczne składanie wymaganych raportów.

Niedopełnienie obowiązków sprawozdawczych grozi karami, czego przykładem jest kara 3 000 zł nałożona na Kantor „Geniuss – Białożyt”.

Wyzwania i trendy w branży kantorowej

Wpływ technologii na wymianę walut

Nowoczesne rozwiązania finansowe wypierają tradycyjną wymianę gotówki:

• szybki rozwój aplikacji i kart wielowalutowych,
• preferowanie płatności bezgotówkowych przez młodszą część społeczeństwa,
• mniejsza potrzeba wymiany gotówki przed podróżą.

Zainteresowanie kantorami spada – „kiedyś to był złoty biznes”, dziś dochody zależą od adaptacji do nowych technologii i trendów.

Pandemia COVID-19 i załamanie turystyki

Branża ucierpiała przez lockdown i spadek liczby turystów, zwłaszcza zagranicznych. Kantory w kurortach oraz miastach turystycznych były zmuszone funkcjonować na granicy rentowności. Przyszłość branży uzależniona jest w dużej mierze od powrotu turystów i ożywienia gospodarczego.

Przygraniczne kantory – relatywna stabilność

Kantory przygraniczne obsługują głównie sąsiadów dokonujących drobnych transakcji:

• regularne zakupy przez mieszkańców np. Czech czy Niemiec,
• największe obroty w okresach sezonowych (np. ferie zimowe).

Właśnie w sezonie zimowym okaże się, czy kantory przygraniczne utrzymają się na rynku.

Wsparcie państwowe i perspektywy rozwoju

Kantory otrzymały pomoc w postaci subwencji z Tarczy Finansowej PFR (ponad 150 mln zł), jednak:

• wielu przedsiębiorców musiało zwrócić środki z powodu nieprawidłowego rozliczenia,
• obecnie branża oczekuje na powrót klientów zagranicznych, głównie z Niemiec i Wielkiej Brytanii,
• eksperci przewidują koniunkturę przez minimum 5 lat, po czym możliwa będzie ewolucja w kierunku usług płatniczych i przekazów.

Regulacje podatkowe i księgowe

Zwolnienia podatkowe

Kantory korzystają ze zwolnienia z podatku VAT oraz nie muszą używać kas fiskalnych.

• brak obowiązku naliczania VAT od usług wymiany walut,
• prowizja również jest zwolniona z VAT,
• prostsza obsługa klientów i niższe koszty operacyjne.

Sposób rozliczania przychodów i kosztów

Podstawą przychodu jest:

• wartość sprzedaży walut przy rozliczaniu na marży kursowej,
• kwota naliczonej prowizji w przypadku modelu mieszanego.

Każda prowizja i każda różnica kursowa podlegają opodatkowaniu zgodnie z przepisami.

Ograniczenia wyboru formy opodatkowania

Kantorowi przedsiębiorcy nie mogą korzystać z ryczałtu ani karty podatkowej. Obowiązują ich:

• skala podatkowa – 17% i 32%,
• liniowy podatek dochodowy – 19%.

Przy wyższych dochodach liniowa stawka 19% może być korzystniejsza – decyzję należy jednak analizować indywidualnie.

Ewidencja i księgowość

• szczegółowa ewidencja i dokumentacja każdej operacji,
• możliwość prowadzenia księgowości samodzielnie lub przez biuro rachunkowe,
• koszty księgowości zależne od liczby transakcji i skali działalności,
• do kosztów uzyskania przychodu można wliczyć wydatki na sprzęt, oprogramowanie, księgowość, usługi internetowe itp.

Rzetelna ewidencja i księgowość pozwalają uniknąć problemów kontrolnych oraz optymalizować rozliczenia podatkowe.